„KOLĘDA” to konkurs tradycji i zwyczajów okresu zimowego, które zachowały się wśród potomków powojennych osiedleńców na Dolnym Śląsku. Mieszkańcy wsi w południowo-zachodniej części Dolnego Śląska zachowali do dziś wiele z tradycji, które wywodzą się z przedwojennych miejsc pochodzenia ich rodziców i dziadków. Bogatyńska „KOLĘDA” jest jedną z nielicznych inicjatyw pokazujących ich różnorodność.
Konkurs stanowi zwyczajowe zakończenie okresu kolędowania i przedstawia stan zachowania tradycji w wioskach, z których przyjeżdżają uczestnicy. Jest to jedna z nielicznych okazji, by zapoznać się z różnorodnością tradycji obecnych w dolnośląskich wioskach.
„KOLĘDA” wzmacnia poczucie tożsamości kulturowej mieszkańców Dolnego Śląska, integruje społeczności lokalne wokół wartości kultury tradycyjnej, a także zacieśnia więzy w ramach dobrosąsiedzkiej współpracy transgranicznej.
Tegoroczna, XXIV edycja Konkursu Tradycji „KOLĘDA” odbyła się 27 stycznia br. w Bogatyńskim Ośrodku Kultury i trwała od godz. 9.00 do 21.00, a jej program realizowany był w następującym porządku:

część I - godz. 9.00 - 17.30
godz. 9.00 - 9.15
Oficjalne i uroczyste rozpoczęcie Konkursu Tradycji „KOLĘDA ‘2018”
godz. 9.15 - 17.30
Konkursowe prezentacje autentycznych tradycji w wykonaniu wiejskich zespołów śpiewaczych i obrzędowych z terenu Dolnego Śląska i Górnych Łużyc.
godz. 9.15 - 13.00
Konkursowe prezentacje sceniczne: widowiska herodowe, pieśni kolędowe, pastorałki, oracje życzeniowe.
godz. 13.30 - 17.30
Konkursowe prezentacje tradycji stołu wigilijnego i świątecznego oraz zdobienia choinki.
część II - godz. 17.30 - 20.00
godz. 18.00 - 19.00
Gościnny, specjalny koncert Zespołu „ROKICZANKA” z Rokitna
godz. 19.00 - 20.00
Uroczyste wręczenie nagród i zakończenie Konkursu Tradycji „KOLĘDA ‘2018”

Wszystkie prezentacje konkursowe były niezwykłe. Bogactwo smaków, kolorów, zapachów, doznań muzycznych i teatralnych. Całe mnóstwo walorów artystycznych, które również znalazły swoje odzwierciedlenie w ocenie jury. Jednakże szczególną i kluczową uwagę Jury przywiązało do wierności przekazu, wzajemnego przenikania się kultur i jego dopuszczalnych granic. Oceniało:
- autentyzm prezentacji i ich zgodność z tradycją,
- walory widowiskowe i sugestywność kreacji aktorskich oraz kostiumów,
- zestaw dań, ich formę i smak,
- formę dekoracji choinek.

Jury w składzie: 
1. Henryk Dumin - przewodniczący jury
Etnolog, antropolog kultury, publicysta, laureat nagrody im. Oskara Kolberga, badacz tradycji w warunkach o przerwanej ciągłości  osadniczej na Dolnym Śląsku
2. Zbigniew Stańczyk – członek jury
etnolog, socjolog związany z Uniwersytetem Stanforda w Kalifornii, vicepresident Polish Arts and Culture Foundation w San Francisco
3. Ignacy Dumin - sekretarz jury
etnolog, antropolog kultury, konsultant grup folklorystycznych, wieloletni juror konkursów tradycji, dokumentator tradycji Dolnego Śląska

po zapoznaniu się z prezentacjami 12 zespołów z terenu Dolnego Śląska, Czech i Górnych Łużyc w Niemczech, biorąc pod uwagę kryteria regulaminowe, postanowiło przyznać następujące nagrody i wyróżnienia w wyszczególnionych poniżej kategoriach konkursowych:

STOŁY WIGILIJNE I ZAPUSTNE
Prezentacje dotyczą tradycyjnych potraw spożywanych od dnia Wigilii przez czas Zapustów, aż do dnia Matki Boskiej Gromnicznej (2.II). Charakter sporządzonych potraw powinny odwoływać się do form i receptur charakterystycznych dla regionów pochodzenia wykonawców i ich rodzin - maksymalnie 12 potraw konkursowych. Należy tutaj nawiązywać do najdawniejszych, pamiętanych tradycji, unikać zaś stosowania np. naczyń z tworzyw sztucznych, czy obcych rodzimej tradycji składników potraw.

TRADYCYJNA DEKORACJA DRZEWKA BOŻONARODZENIOWEGO
czyli według najdawniejszych przekazów z użyciem tradycyjnych ozdób np. opłatki, jabłuszka, bibułkowe formy, orzeszki, pierniki, ciasteczka…

• Zespołowe nagrody finansowe:
NAGRODĘ  GŁÓWNĄ „ZŁOTY SMAK” w wysokości  300,00 zł przyznano:
Zespołowi „GOŚCISZOWIANKI” z Gościszowa

Równorzędne NAGRODY w wysokości po 250,00 zł przyznano:
1. Zespołowi „CISOWIANKI” z Henrykowa
2. Góralskiemu Teatrowi Pieśni „DUNAWIEC” ze Zbylutowa
3. Zespołowi „DZIAŁOSZYNIANIE” z Działoszyna
4. Zespołowi „JARZĘBINA” z Zawidowa
5. Zespołowi „PODOLANIE” z Czerwonej Wody
6. Zespołowi „ROZMARYN” z Markocic
7. Zespołowi „RZĄSINIANKI” z Rząsin

• Zespołowe nagrody rzeczowe otrzymały gościnnie prezentujące się zespoły z Czech i Niemiec za krzewienie własnej kultury i tradycji:
1. Regionální  Organizace Zdravotně Postižených  Liberec Sever
2. Frauen-und Familienzentrum Zittau - dfb - Regionalverband Sachsen Ost e.V. 
3. Landfrauenkreisverein Görlitz e.V. - Hirschfelde

• Indywidualne nagrody rzeczowe przyznane zostały także wyszczególnionym poniżej autorkom potraw wigilijnych i zapustnych o wyjątkowych smakach i tradycjach, sporządzonych według zapamiętanych w gronach rodzinnych przepisów przekazywanych przez pokolenia:

CISOWIANKI z Henrykowa:
1.1. Stefanii Cieśli za grzyby duszone w śmietanie
2.2. Irenie Woźniak za zupę grzybową
Góralski Teatr Pieśni DUNAWIEC ze Zbylutowa:
3.1. Anieli Jałowieckiej za pierogi z makiem
4.2. Bernadety Czyżewskiej za nalewkę miodowo-pigwową
DZIAŁOSZYNIANIE z Działoszyna:
5.1. Irenie Siemiernik za groch z kapustą
GOŚCISZOWIANIE z Gościszowa:
6.1. Urszuli Anioł za sadlaki
JARZĘBINA z Zawidowa:
7.1. Bożenie Balickiej za kluski z makiem
PODOLANIE z Czerwonej Wody:
8.1. Marii Kuleszy za karpia w śmietanie
ROZMARYN z Markocic:
9.1. Teresie Cisek za męczenniki
RZĄSINIANKI z Rząsin:
10.1. Grażyny Chomentowskiej za karpia duszonego z grzybami

PREZENTACJE SCENICZNE
Zespoły prezentują tradycyjne widowiska herodowe czyli „Herody”- chodzenie z szopką, gwiazdą, ze zwierzętami żywymi (np. z kozą) lub ich wyobrażeniami (np. z turoniem), wykonują repertuar pieśni kolędowych i pastorałek, a także wygłaszają oracje życzeniowe.

• Zespołowe nagrody finansowe:

NAGRODĘ GŁÓWNĄ w wysokości po 300,00 zł zdobył:
1.1. Zespół „HERODÓW” z Gościszowa
2.2. Góralski Teatr Pieśni „DUNAWIEC” ze Zbylutowa

I NAGRODĘ w wysokości po 300,00 zł przyznano:
3.1. Zespołowi „CISOWIANKI” z Henrykowa
4.2. Zespołowi „GOŚCISZOWIANKI” z Gościszowa

II NAGRODĘ w wysokości po 250,00 zł przyznano:
5.1. Zespołowi „PODOLANIE” z Czerwonej Wody
6.2. Zespołowi „ROZMARYN” z Markocic

II NAGRODĘ w wysokości po 200,00 zł przyznano:
7.1. Zespołowi „DZIAŁOSZYNIANIE” z Działoszyna
8.2. Zespołowi „JARZĘBINA” z Skorzenic
9.3. Zespołowi „RZĄSINIANKI” z Rząsin

WYRÓŻNIENIE w wysokości 100,00 zł otrzymał:
7.1. Zespół „MALI GOŚCISZOWIANIE” z Gościszowa
8.2. Zespołowi „JARZĘBINA” z Skorzenic

• Indywidualne nagrody finansowe:
NAGRODĘ za wygłoszenie tradycyjnej oracji w wysokości 50,00 zł zdobył trzynastoletni Wojciech Omiatacz z Zespołu „MALI GOŚCISZOWIANIE” z Gościszowa

Każdemu zespołowi uczestniczącemu w XXIV edycji Konkursu Tradycji wręczono dyplom z życzeniami wszelkiej pomyślności i podziękowaniami za wspólne, bez mała rodzinne spotkanie, niezwykłe prezentacje konkursowe, a przede wszystkim współpracę i pomoc w zachowywaniu i utrwalaniu tożsamości kulturowej Dolnego Śląska. Dzieci i młodzież otrzymała słodkie upominki.
Szczególne podziękowania skierowane zostały również do Pana Igora Wójcika Dyrektora Ośrodka Kultury i Sztuki we Wrocławiu Instytucji Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego za współpracę przy organizacji projektu XXIV edycji Międzynarodowego Przeglądu Zespołów Kolędniczych i Śpiewaczych „KOLĘDA ‘2018” - Konkurs Tradycji, dzięki któremu razem mogliśmy otoczyć należytą troską ludowe tradycje w regionie pielęgnując to, co najcenniejsze.
Ponadto gorące podziękowania za przyjęcie zaproszenia oraz wspaniałą prezentację, która uświetniła konkursowe zmagania uczestników, otrzymał Zespół „ROKICZANKA” z Rokitna, która przeniosła słuchaczy do magicznej krainy folkloru, pełnego spontaniczności, radości ale również zadumy i nostalgii. Utwory zespołu wypełnione autentycznymi dźwiękami dawnej wsi, pokazują, że polski folklor jest wciąż modny, rześki i wiecznie młody. Rokiczanka to swoista, muzyczna etno-perełka, której brzmienie od lat wyróżnia się na polskiej scenie folklorystycznej.
Konkursowe prezentacje tradycji świętowania okresu zimowego potwierdziły żywotność tradycji kulturowych aktualnie przekazywanych w kręgu społeczności lokalnych Dolnego Śląska. Na uwagę zasługuje szeroki udział przedstawicieli młodego pokolenia, którzy uczestniczą w żywym przekazie tradycji. Od prawie ćwierćwiecza bogatyńskie konkursy stanowią okazję do publicznego komunikowania o stanie zachowania dziedzictwa kulturowego wśród mieszkańców regionu. Podczas prezentacji pojawiają się indywidualności artystyczne – wybitni śpiewacy i odtwórcy ról teatru obrzędowego. Ważnym aspektem pozostaje tutaj również wpływ na pogłębianie procesów integracyjnych
z przygranicznymi obszarami sąsiednich regionów.
Coroczna realizacja Konkursu Tradycji „KOLĘDA”  przyczynia się do wzrostu aktywności wiejskich grup artystycznych w dziedzinie prezentacji tradycji i jest przykładem tzw. „dobrej praktyki” nawiązującej do zaleceń Konwencji UNESCO z 2003 roku w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
Organizatorom Konkursu Tradycji podziękowano za jego sprawne, rzetelne przygotowanie i przeprowadzenie, a Samorządowi Województwa Dolnośląskiego oraz Miasta i Gminy Bogatynia za udzielone wsparcie.

Organizator: 
Bogatyński Ośrodek Kultury w Bogatyni

Współorganizatorzy projektu:
Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu, Instytucja Kultury Samorządu
Województwa Dolnośląskiego, Urząd Miasta i Gminy w Bogatyni

XXIV Międzynarodowy Przegląd Zespołów Kolędniczych i Śpiewaczych
„KOLĘDA 2018” - Konkurs Tradycji
był współfinansowany ze środków budżetu Województwa Dolnośląskiego